Op de Forensisch Psychiatrische Afdeling (FPA) Utrecht in Den Dolder gaat het elke dag om de mens achter het delict. Iris (29) werkt sinds drie jaar bij Fivoor. Van een baan als pedagogisch medewerker in de kinderopvang, via een beveiligersfunctie op Schiphol, belandde ze drie jaar geleden bij de 24-uursopvang van FPA Utrecht. “Mijn werk is nooit saai.”
Iris: “Ik heb altijd al iets willen doen in de gevangeniswereld of in een tbs-kliniek. Toen ik een paar weken in Australië was, besloot ik er werk van te maken. Ik struinde internet af op zoek naar iets passends. De vacature bij FPA Utrecht kwam het dichtst in de buurt, al ging het uitsluitend om nachtdiensten. Eigenlijk wilde ik ook overdag werken en ik had niet de juiste papieren, maar ik heb toch gereageerd. Als ik alvast maar aan tafel kom te zitten, dacht ik.”
Dat bleek een goede beslissing. Iris werd naar eigen zeggen met open armen ontvangen. Het feit dat ze al begonnen was aan een hbo-studie SPH was voldoende om te mogen starten als sociotherapeut. Haar studie kon ze deels op de werkvloer voortzetten.
Karaoke
Met de nachtdiensten kwam het ook goed, want Iris draait in haar huidige rol wisselende diensten. “We hebben shifts van 7.30-15.30 uur, van 15.00-23.00 uur en van 22.45-7.45 uur. Het fijne is dat we vooraf worden betrokken bij het opstellen van de roosters. Ook mag je diensten ruilen met collega’s.”
Als begeleider van de patiënten zorgt Iris vooral voor structuur: ontbijt op vaste tijden, net als het avondeten dat de patiënten zelf maken, uiteraard onder begeleiding. Verder heeft ze 1-op-1 gesprekken met haar ‘mentor-patiënten’ en stelt ze het activiteitenprogramma op. “De meest populaire activiteit? Dat is op dit moment de karaokeavond. Natuurlijk doen wij als begeleiders ook mee. Een van onze patiënten is een waar zangtalent, hij kan heel hoog zingen.”
Je moet sowieso elke dag scherp zijn op onverwachte gebeurtenissen of incidenten. Dit vraagt best energie, maar hierdoor is mijn werk nooit saai.
Goede gesprekken
Op de FPA Utrecht verblijven patiënten die meestal vanuit de gevangenis of vanuit een tbs-kliniek komen. In Den Dolder starten ze op de entree-afdeling waar Iris en haar collega’s werken. Het is de eerste stap in de voorbereiding op terugkeer naar de maatschappij. “Bij ons zitten voornamelijk patiënten die een delict hebben gepleegd tijdens een psychose. Fasegewijs krijgen ze meer vrijheden. In nauwe samenspraak met het behandelteam kijken we wanneer een patiënt toe is aan de volgende stap.
In fase 1 lopen we een rondje op het terrein van de Willem Arntsz Hoeve, waar de FPA staat, en in fase 2 mag een patiënt onder mijn begeleiding naar de supermarkt. Ik merk dat ze me veel meer vertellen als we 1-op-1 buiten zijn. Binnen zijn er bijna altijd andere patiënten in de buurt. En als je in een kantoortje zit, voelen ze zich vaak wat opgelaten.”
Ik heb hier geleerd dat iedere patiënt zijn of haar eigen benadering vraagt. Dat vraagt dat je ook reflecteert op je eigen gedrag.
Reflecteren op eigen gedrag
“Het klinkt misschien een beetje cliché, maar op onze afdeling is geen dag hetzelfde. Zo kan ineens blijken dat een patiënt een ziekenhuisafspraak heeft, zonder dat we dat weten. Dan moeten we snel schakelen en soms improviseren. Je moet sowieso elke dag scherp zijn op onverwachte gebeurtenissen of incidenten. Dit vraagt best energie, maar hierdoor is mijn werk nooit saai.
Het mooiste aan dit werk? De waardering die we krijgen van familieleden van onze patiënten. De patiënten zelf zijn niet zo scheutig met complimentjes, maar ze zitten hier natuurlijk ook niet voor niets. Ze bedanken je trouwens wel vaak als je iets voor ze hebt geregeld. Verder heb ik hier geleerd dat iedere patiënt zijn of haar eigen benadering vraagt. Dat vraagt dat je ook reflecteert op je eigen gedrag. Hierdoor maak je continu een ontwikkeling door en leer je jezelf beter kennen.”
