Soms gun je iemand bijna een strafrechtelijke titel, zodat hij de juiste zorg krijgt
Agressief, onbehandelbaar en onwillig: de vooroordelen over werken in de forensische psychiatrie kennen psychiaters Arjen Neven en Simone Schipper wel. Liever vertellen ze de andere kant van het verhaal. ‘Hier leer je juist de-escaleren, creatief behandelen en de diepte ingaan.’
Voor een behandeling in de forensische psychiatrie moeten patiënten een strafrechtelijke titel hebben of een forensisch risico. ‘Soms denk ik: ik gun iemand een strafrechtelijke titel, zodat hij hier de juiste zorg krijgt’, zegt Arjen Neven, psychiater en opleider bij Fivoor. ‘Want het gat met de reguliere ggz is groot: bij ons gaat iemand met een maandenlange opname de diepte in om echt te kunnen terugkeren in de maatschappij.’ Simone Schipper: ‘Bovendien hebben we aandacht voor verschillende levensgebieden. Dat maakt de behandeling voor de patiënt ook de moeite waard.’
Schelden en dreigen
Van tbs had Simone weleens gehoord, maar een echte voorstelling van forensische psychiatrie kon ze zich niet maken. Vooraf leek de stage haar spannend: ‘De meeste patiënten die opgenomen zijn bij Fivoor, zijn niet te hanteren in de reguliere ggz. Ze kunnen agressief reageren, vertonen grensoverschrijdend gedrag en schelden en dreigen is aan de orde van de dag. Als je ergens goed leert de-escaleren en omgaan met agressierisico, is het wel in de forensische psychiatrie.’ Arjen: ‘Daarnaast ontdek je hoe je je te midden van alle sensatie niet gek laat maken. Overigens zijn daders vaak zelf ook slachtoffer: deze mensen zijn vaak erg ziek.’
Bijltje
Al snel merkte Simone de grote waarde van haar stage. ‘Wij kunnen niet verder verwijzen. Dat betekent dat we – met het brede behandelteam – creatief moeten nadenken over welke mogelijkheden en therapievormen we nog kunnen inzetten om iemand te resocialiseren. Ook heb je doorzettingsvermogen nodig, zeker als de patiënt het bijltje erbij neer wil gooien. Maar door echt samen te werken ontdek je onder de agressie en de psychiatrische stoornis de persoon. En dan lukt het vaak om iemand te stabiliseren.’
Sleutel weggooien
Wat je opsteekt in de forensische psychiatrie komt in elke werksetting van pas, is de ervaring van Arjen. ‘Je gaat begrijpen hoe iemand tot een delict of gedrag komt dat ver van je eigen normen en waarden afstaat. Ook leer je ontrafelen: is iemand onder invloed, welke stoornissen zijn er en waar begin ik? Een tijd terug kwam een psychotische, autistische man binnen. Zwaar onder invloed en suïcidaal. Door stukje bij beetje vertrouwen te winnen en te behandelen, is hij nu afgekickt, woont zelfstandig en doet vrijwilligerswerk. Hier doe je waar je voor wordt opgeleid: zorgen dat mensen de goede kant opgaan.’
