Werken bij Fivoor is werken in een unieke GGZ-omgeving met een bijzondere doelgroep. Voor Annette Bonebakker een jaar geleden dé reden om in Forensisch Psychiatrisch Centrum de Kijvelanden aan de slag te gaan als klinisch neuropsycholoog. "Bij Fivoor werken we met kwetsbare breinen."
Na een lange loopbaan als wetenschappelijk onderzoeker en banen bij diverse GGZ-instellingen, stapte Annette precies een jaar geleden vastberaden over naar FPC de Kijvelanden van Fivoor. Hier werkt zij vanaf dag één als klinisch neuropsycholoog op de afdeling Behandeling & Diagnostiek. Naast haar functie als klinisch neuropsycholoog en coördinerend regiebehandelaar vervult ze hier ook de rol van praktijkopleider.
Kwetsbare breinen
Annette: “Fivoor biedt forensische & intensieve psychiatrische zorg en behandeling voor mensen die voor overlast zorgen door psychiatrische problemen. Binnen onze doelgroep bevinden zich mensen die een delict hebben gepleegd óf waarbij het risico bestaat dat zij een delict zullen plegen. Als specialist op gebied van hersenen en gedrag onderzoek ik hoe problemen in het brein kunnen zorgen voor bepaald gedrag. Ongeveer 50% van de forensische populatie heeft problemen met het cognitief functioneren of hersenletsel. Deze cognitieve problemen zijn bijvoorbeeld ontstaan door een roekeloze levensstijl of middelengebruik. Het zijn kwetsbare breinen. Het is daarom opmerkelijk dat er weinig (klinisch) neuropsychologen voor de forensische GGZ kiezen. Dat er zoveel mensen met kwetsbare breinen in deze setting terecht komen maakt Fivoor voor mij als klinisch neuropsycholoog een hele uitdagende werkplek.”
Meerdere functies
Voor Annette kwamen veel aspecten uit haar loopbaan samen in een functie bij FPC de Kijvelanden. “Het zijn de mogelijkheden die mij werden geboden en de combinatie van werkzaamheden die werken in deze tbs-kliniek voor mij zo interessant maken”, zegt ze. “Op de afdeling Behandeling & Diagnostiek doen we veel psychologisch onderzoek ten behoeve van de behandeling van de 118 patiënten hier. Dit varieert van neuropsychologisch onderzoek tot persoonlijkheidsonderzoek en andere specialistische diagnostiek. We hebben – als het ware – binnen de kliniek ons eigen expertisecentrum op het gebied van diagnostiek. We doen heel veel psychodiagnostiek en ik geef behandelingen en traumatherapie op diverse afdelingen. Naast mijn functie op de afdeling Behandeling & Diagnostiek ben ik in de rol van praktijkopleider nauw betrokken bij de opleidingen tot GZ-psycholoog en klinisch (neuro)psycholoog. Zes uur per week werk ik daarnaast als coördinerend regiebehandelaar binnen een specifieke unit. In deze functie ben ik eindverantwoordelijk voor de klinische behandeling van patiënten. Al deze werkzaamheden passen bij mijn functie als specialist en maken het werken in deze setting zo leuk.”
De aanwezigheid van justitie beperkt ons niet, maar daagt ons uit om patiënten van verschillende kanten te bekijken
Behandelen in gedwongen setting
“Werken binnen de forensische GGZ is heel iets anders dan werken binnen de reguliere GGZ. Op locatie de Kijvelanden worden patiënten vanwege een tbs-maatregel in een gedwongen setting behandeld. Dit vraagt om een heel eigen manier van behandelen. We moeten op een andere manier meebewegen met onze patiënten. Zij hebben vaak een heel eigen motivatie. Ze willen hun vrijheid terug. Dat is een andere instelling dan die van een patiënt die uit vrije wil naar een psychologiepraktijk komt. Die wil van zijn problemen af, terwijl veel van onze patiënten vooral van de hun opgelegde maatregel af willen.”
Meer dan behandelen alleen
Het behandelen van de patiënt is slechts een onderdeel van haar werk, benadrukt Annette. Veel van de dagelijkse werkzaamheden zijn gericht op veiligheid: in de toekomst, bij het opbouwen van verlof en bij terugkeer naar de samenleving. Zo houden zij en haar collega’s zich onder meer bezig met risicotaxaties en delictanalyses. Er wordt nadrukkelijk gekeken naar risicofactoren. Een voorbeeld van zo’n risicofactor is middelengebruik. “60% van de misdrijven wordt onder invloed gepleegd. In dat soort gevallen moeten we dus ook werken aan het middelengebruik van een patiënt. Het doel van een forensische behandeling is het voorkomen van een delict of recidive. We hopen dat mensen door middel van behandeling een betere versie van zichzelf worden, waardoor een nieuw delict voorkomen kan worden.”
Bijdragen aan een veilige samenleving
“Met ons werk in de forensische zorg dragen we bij aan het leven van een patiënt én de veiligheid in de samenleving. We hebben hierbij te maken met justitie. Dat maakt het werken in een forensische setting extra leuk. Buiten de muren van de kliniek loopt natuurlijk een juridisch traject. Iedere stap die wij willen zetten met de patiënt moet door justitie worden goedgekeurd. En moet de tbs worden verlengd? Dan fungeren we als getuige-deskundigen in de rechtbank. De aanwezigheid van justitie beperkt ons niet, maar daagt ons uit om patiënten van verschillende kanten te bekijken.”
We hopen dat mensen door middel van behandeling een betere versie van zichzelf worden, waardoor een nieuw delict voorkomen kan worden
Geen dag hetzelfde
Buiten ‘de muren’ wordt werken met tbs-patiënten al snel gezien als ‘eng’. “Dat valt ontzettend mee”, vertelt Annette. “Slechts een gedeelte van de mannen hier binnen is niet goed in de samenwerking. Ons specialisme is vooral heel erg nodig. We hebben te maken met trauma’s, mislukte levens, hersenschade, verslaving en verstandelijke beperking. Onze patiënten willen hier zelf ook graag weg. Ze willen een eigen leven opbouwen en zijn om die reden gemotiveerd. Maar het is veel anticiperen. Het is soms even uitzoeken hoe je in samenwerking komt met iemand. Maar als je na een moeilijke aanloop dan toch iets voor elkaar krijgt bij een patiënt, dan is dat heel bevredigend.”
‘We moeten het samen doen’
Goed werk kunnen leveren binnen een complexe forensische setting vraagt om de juiste betrokkenheid van werkgever en collega’s. “Op de werkvloer is er een grote mate van saamhorigheid en betrokkenheid bij elkaar. We moeten het samen doen. Fivoor creëert de omstandigheden waaronder wij als personeel zo goed mogelijk ons werk kunnen doen en investeert in ons welzijn. Ook zijn hier veel opleidingsmogelijkheden binnen een deskundige setting. Daarnaast kun je hier op allerlei terreinen je hart ophalen: van ingewikkelde diagnostiek en behandeling tot wetenschappelijk onderzoek en regiebehandeling, je vindt het hier allemaal.”
