Dissociatieve stoornis

Symptomen van de stoornis

Een dissociatieve stoornis is vaak een reactie op een situatie van extreme stress, een bijzonder angstige situatie die iemand meestal niet bewust meer beleeft. Deze stress duurde meestal lang en vond vaak plaats in de kindertijd. Door de dissociatie kan iemand nare gevoelens, die opgeroepen worden door een traumatische ervaring, wegdrukken en eraan ontsnappen. Dissociatieve verschijnselen kunnen ook voorkomen bij verschillende psychische stoornissen, zoals bij diverse angst -en stemmingsstoornissen, bij psychose of bij persoonlijkheidsstoornissen.

Kenmerken dissociatieve stoornis

Kenmerken van dissociatieve stoornis:

• Amnesie, bijvoorbeeld ‘gaten’ in het geheugen, zichzelf aantreffen op een onbekende plaats (niet wetend hoe daar gekomen), dingen vinden die niet thuis kunnen worden gebracht.
• Depersonalisatie, bijvoorbeeld gevoelens van vervreemding van zichzelf, zichzelf van een afstandje kunnen zien, het gevoel hebben dat wat er gebeurt onwerkelijk is, veranderingen in waarneming van het eigen lichaam.
• Derealisatie, bijvoorbeeld de omgeving als onwerkelijk beleven en het niet herkennen van vrienden of familie.
• Identiteitsverwarring of identiteitswijziging, bijvoorbeeld een interne strijd, verwarring over wie iemand is of handelen als een ander persoon.

Bijkomende klachten

Naast deze dissociatieve symptomen zien we soms ook andere klachten die mensen met een dissociatieve stoornis ervaren, zoals sterke stemmingswisselingen, terugkerende depressieve symptomen en suïcidaliteit. Problemen met agressieregulatie, zoals terugkerend zelfdestructief gedrag, en een chaotische levensstijl worden ook genoemd. Ernstige eet- en slaapproblemen komen vaak voor, evenals klachten als flauwvallen en epilepsie.

Ontstaan van de stoornis

Een dissociatieve stoornis hangt meestal samen met traumatische ervaringen. Denk bijvoorbeeld aan kindermishandeling, seksueel misbruik, of een groot verlies. Door dissociatie kan iemand nare gevoelens die naar boven komen door een traumatische ervaring wegdrukken en eraan ontsnappen. Het kan beschouwd worden als een soort afweermechanisme dat iemand in staat stelt extreme angst of stress te verdragen. Wanneer iemand bij traumatische ervaringen dissocieert kan het zijn dat er later ook gedissocieert wordt wanneer er geen gevaar is. Meestal gebeurt dit n.a.v. een zogenaamde “trigger”, iets dat doet denken aan de traumatische ervaring.  Zo kan iemand gaan dissociëren op momenten dat de vervelende herinneringen bijna naar boven komen. Het bewustzijn schakelt zich dan als het ware uit.