FPC de Kijvelanden

Tbs kan alleen worden opgelegd als de veiligheid van de samenleving gevaar loopt. Tbs is dus geen straf, maar een maatregel. Bij opname in de kliniek hebben onze patiënten hun eventuele straf al uitgezeten. Tbs-gestelden worden verpleegd en behandeld om uiteindelijk weer terug te kunnen keren in de maatschappij. Behandelen en beveiligen gaan hand in hand. Dat betekent dat wij onder een streng veiligheidsregime werken, maar ook dat wij de patiënten zoveel mogelijk willen motiveren om mee te werken aan de behandeling en daar zelf ook verantwoordelijkheid in te nemen. Dat is de beste weg naar het behalen van de behandeldoelen, het terugdringen van de kans op recidive en dus naar een veiliger samenleving.

Wanneer patiënten het FPC binnenkomen, zijn zij onvoldoende in staat de risico’s van hun eigen gedrag in te schatten. Het behandeltraject bestaat dan ook uit: (1) een goede diagnose, (2) een op de patiënt toegesneden behandeling en (3) en een dagprogramma dat de patiënt in staat stelt weer terug te keren in de samenleving. De mate waarin de patiënt terugkeert in de samenleving hangt af van de mate van beveiliging en begeleiding die de patiënt nodig heeft na zijn behandeltraject binnen het FPC. Dit traject duurt zo lang als nodig, maar zo kort als mogelijk. Een gemiddelde behandeling duur acht jaar.

Het FPC in Poortugaal kent meerdere afdelingen, waar patiënten op basis van hun draagkracht, de ernst van de psychiatrische gedragsproblemen, het IQ en de behoefte aan begeleiding worden opgenomen. Het FPC kent de scheiding in een supportief of sociaal therapeutisch behandel milieu, het milieu voor de zeer intensieve zorg en het milieu voor patiënten met een licht verstandelijke beperking.

In een rooster op maat wordt behandeling afgewisseld met sport, arbeid en recreatie. Wanneer blijkt dat de patiënt de vaardigheden binnen het FPC voldoende geoefend heeft, is het mogelijk om de opgedane vaardigheden in de samenleving verder te oefenen. Er kan voor de patiënt een verlofkader worden aangevraagd bij het Ministerie van Justitie. Eerst altijd onder strikte beveiliging en begeleiding en wanneer dat over langere tijd goed gaat, kan de beveiliging en de begeleiding steeds meer worden afgebouwd. Verlof gaat altijd gepaard met heel veel zorgvuldigheid en veiligheidsmaatregelen.

Veiligheid voor de samenleving, voor het personeel en de patiënten is één van de belangrijkste aandachtspunten voor de Kijvelanden. Tbs-klinieken moeten voldoen aan strenge veiligheidseisen die het Ministerie van Justitie & Veiligheid opstelt. Zo zijn er in het gebouw hoge muren en hekken, onbreekbare ramen, traliewerk en een streng bewaakte toegang en doorgang door deuren. Daarnaast zijn er allerlei elektronische beveiligingen met camera’s en sensoren. Toch zijn wij erin geslaagd om de kliniek niet het uiterlijk te geven van een gevangenis. De Kijvelanden is immers een beveiligd behandelcentrum en geen gevangenis. Om de veiligheid voor personeel en patiënten te waarborgen zijn alle medewerkers getraind in het omgaan met moeilijke en spanningsvolle situaties.

Bezoek aan de kliniek
Per 1 november 2019 is het strafbaar om bepaalde voorwerpen binnen te brengen in FPC de Kijvelanden. Met ingang van deze datum treedt de wet strafbaarstelling binnenbrengen verboden voorwerpen in werking. Meer informatie over deze wet en welke voorwerpen niet mee naar binnen mogen, is te vinden op de pagina omtrent bezoekregels van de Dienst Justitiële Inrichtingen.

Producten en diensten
gerard.metselaar@fivoor.nl / 010 – 503 1244
tom.van.oosterhout@fivoor.nl / 010 – 503 1212

Arbeidsconsulenten
kvl.arbeidsconsulenten@fivoor.nl / 010 – 503 2616

Tbs staat voor terbeschikkingstelling en is een behandelmaatregel (geen straf). Rechters leggen tbs op als sprake is van zware delicten en bij de dader tijdens het begaan van het misdrijf een gebrekkige ontwikkeling of een psychiatrische ziekte of stoornis bestond. Als de kans op herhaling groot is, gebeurt dit verplicht in een tbs-kliniek. Zo niet, dan kan de behandeling ook plaatsvinden in bijvoorbeeld een verslavingsinstelling of psychiatrisch ziekenhuis. Dat laatste noem je tbs met voorwaarden. Het eerste is tbs met dwangverpleging. Tbs kan enkel worden opgelegd als er een risico bestaat op herhaling (recidive) en de samenleving daardoor gevaar loopt. Het doel van de tbs is de samenleving te beveiligen. De behandeling binnen de tbs-maatregel richt zich erop de patiënt weer zo goed mogelijk in de samenleving te laten terugkeren, om zo de kans op herhaling te verminderen.

Die wordt opgelegd als er bij iemand een stoornis wordt geconstateerd die degene had tijdens het plegen van een misdaad. Die stoornis kan van invloed zijn geweest op het plegen van een misdrijf, maar dat hoeft dus niet. Normaal gesproken kan je alleen voor misdrijf waar minimaal vier jaar cel voor staat tbs opgelegd krijgen, maar er zijn uitzonderingen.

(Bron: NU.nl)

Behandeling in een tbs-kliniek duurt gemiddeld zeven tot acht jaar, maar er is in principe geen van tevoren afgesproken einddatum bekend. Eens in de twee jaar is er sprake van een verlengingszitting over het al dan niet verlengen van de tbs. De patiënt is daarbij persoonlijk aanwezig, samen met een advocaat. De maatregel kan dan maximaal twee jaar verlengd worden. De rechter kan ook een voorwaardelijke beëindiging uitspreken.

Terbeschikkinggestelden komen niet van de ene op de andere dag weer in de maatschappij. Geleidelijk aan wordt steeds uitgebreider verlof verleend. De behandeling moet ervoor zorgen dat de patiënt op veilige wijze kan terugkeren in de samenleving. Voor sommige tbs-patiënten heeft behandeling geen zin meer. Zij gaan dan naar een longstay-inrichting en komen vaak nooit meer vrij.

Het betreffen altijd misdrijven waar minstens vier jaar gevangenisstraf voor opgelegd kan worden, zoals moord, doodslag, zware mishandeling, diefstal met bedreiging en/of geweld, brandstichting met gevaar voor personen, verkrachting, aanranding onder bedreiging en/of geweld, ontucht met minderjarigen en het vervaardigen van kinderporno.

Dat kan zeker. Dat kan als een rechter vaststelt dat je volledig ontoerekeningsvatbaar was ten tijde van het plegen van je misdaad, bijvoorbeeld door een psychose. De rechter zegt dan dat je er eigenlijk niets aan kon doen omdat je ziek bent. Daarvoor moet je wel behandeld worden en dan krijg je alleen tbs. Maar het kan ook als er wordt geoordeeld dat iemand gedeeltelijk ontoerekeningsvatbaar was en de rechter bijvoorbeeld vindt dat iemand direct aan zijn behandeling moet beginnen.

(Bron: NU.nl)

Bij straffen hoort ook vergelding. En dat gebeurt dan in de vorm van een celstraf. En als er is geconstateerd dat je niet volledig ontoerekeningsvatbaar was, kan het ook zijn dat de daad je deels wordt aangerekend. Dan krijg je en een celstraf en een behandeling.

(Bron: NU.nl)

Ja, aangezien tbs ook opgelegd kan worden bij andere stoornissen dan een persoonlijkheidsstoornis. Denk daarbij bijvoorbeeld aan psychotische stoornissen.

(Bron: NU.nl)

Ja, dat kan, maar komt eigenlijk nooit voor. Ook als je tbs met voorwaarden op krijgt gelegd, begint de behandeling in een kliniek. Dat is dan één van de voorwaarden. Bijvoorbeeld een psychiatrische behandeling. De reclassering houdt in de gaten of dit ook gebeurt.

(Bron: NU.nl)

Er wordt een behandeltraject op maat geboden met als doel het gedrag te veranderen dat heeft geleid tot het delict om hiermee terugval te voorkomen. FPC de Kijvelanden probeert patiënten zolang als nodig en zo kort als mogelijk te behandelen. Behandeling kan uit groepstherapieën en individuele therapieën bestaan. Indicaties voor therapieën worden vastgelegd in een verpleeg- en behandelplan (binnen zorgpaden). Behandeling bestaat uit de volgende onderdelen:

• Dagprogramma (ADL)
• Begeleiding op de afdeling (gesprekken met staf binnen weekevaluaties)
• Groepsbespreking op de afdeling (over dagelijkse gang van zaken)
• Risicomanagementgroep (groepstherapie om delictrisico terug te dringen)
• Vaktherapie (beeldende-, drama-, muziek- en psychomotorische therapie om risicofactoren te herkennen)
• Zorgprogramma’s en modules, o.a. Verslaving, Psychotische problematiek, Seksueel gedrag, Agressieproblematiek,  Psycho-educatie LVB, Schematherapie, EMDR, motiverende gespreksvoering
• Blokkenrooster (werken, leren, sporten en vrijetijdsbesteding)

Een patiënt krijgt pas verlof als er geen direct delictgevaar meer aanwezig is en als het past binnen zijn behandeling. Verlof wordt ingezet om de vaardigheden (nieuw gedrag) die de tbs’er in het fpc heeft geleerd in de praktijk te brengen. Op een verantwoorde wijze wordt getoetst hoe de patiënt reageert op prikkels die er in het FPC niet zijn.

Het verloftraject start altijd met ‘beveiligd begeleid verlof’. Gaat dit goed dan gaat dit over in ‘begeleid verlof’. Pas na enkele jaren kan er ‘onbegeleid verlof’ worden aangevraagd. Dit kan dan nog gevolgd worden door ‘transmuraal verlof’ en ‘proefverlof’. De verloffasen gaan alleen van start wanneer het gedrag van de tbs’er past bij de vrijheden die hij krijgt.
Verlofprocedures zijn zeer zorgvuldig. Zo wordt elke keer dat een patiënt daadwerkelijk op verlof gaat afgewogen of het verantwoord is dat hij op dat moment op verlof gaat. Vindt het behandelteam het niet verantwoord, dan gaat de patiënt niet op verlof.

Tijdens het verloftraject worden de vrijheden en verantwoordelijkheden van een patiënt stap-voor-stap uitgebreid. Daardoor kan hij laten zien wat hij wel/niet aankan en of hij zich aan de afspraken kan houden. Kan hij dit niet aan, dan gaan we weer een stapje terug of wordt het verlof (tijdelijk) stopgezet. Door zo te werken keert de patiënt heel langzaam, veilig en gecontroleerd, terug in de samenleving. Zou de patiënt ineens terugkeren, nadat hij jarenlang in een gesloten setting heeft gezeten, dan is de kans op terugval groot.

Het is een groot misverstand dat dit vaak misgaat. Maar als het misgaat, is het vrijwel altijd gelijk nieuws. Daardoor kun je het gevoel krijgen dat het vaak fout afloopt. Er zijn per jaar zo’n 70.000 verloven voor tbs-patiënten, begeleid en onbegeleid. Nog geen 0.1 procent per jaar komt niet of niet op tijd terug.

Volgens de laatste cijfers pleegt iets minder dan 30 procent van de ex-tbs-patiënten binnen vijf jaar na ontslag van de tbs-maatregel opnieuw een delict. Dat hoeft dus niet altijd een soortgelijk delict te zijn, als waar je eerder voor bent veroordeeld. Bij ruim 70 procent is dit dus niet het geval.

(Bron: NU.nl)

Ja, de kans dat je opnieuw een misdrijf pleegt als je uit de gevangenis komt is groter dan als je tbs hebt gehad.

(Bron: NU.nl)

Ondanks de zorgvuldige verlofprocedure blijft de vraag staan: hoe gevaarlijk is een tbs’er op onbegeleid verlof? Dat zou je kunnen afleiden uit de cijfers. Per jaar zijn er in Nederland ongeveer 70.000 verloven van tbs-patiënten. Dat betekent dat er 70.000 keer een tbs-patiënt buiten de muren is. In 2016 kwam het 32 keer voor dat een patiënt niet op tijd terug was van verlof of dat hij niet op de afgesproken plaats was. In het overgrote deel van deze gevallen ging het om kortdurende ongeoorloofde afwezigheid. Dit betekent dat er in 0,0008% van de verloven sprake was van ongeoorloofde afwezigheid. Twee keer pleegde iemand opnieuw een strafbaar feit. Dat betekent dat het in 0,003% van het aantal verloven fout ging.

Sinds 1 januari 2011 is artikel 17 van de Verlofregeling tbs gewijzigd. Aan tbs-gestelden die ongeoorloofd afwezig zijn geweest wordt één jaar geen verlof verleend, tenzij zwaarwegende persoonlijke omstandigheden zich daartegen verzetten. Ook tbs-gestelden die door het OM als verdachte zijn aangemerkt van een strafbaar feit waarvoor voorlopige hechtenis is toegelaten, krijgen één jaar geen verlof. De maatregel één jaar geen verlof is 13 keer toegepast voor de tbs-gestelden die zich in 2017 hadden onttrokken, waarbij er in één geval zowel sprake was van een onttrekking als een verdenking van een nieuw strafbaar feit. Voor strafbare feiten die in 2017 hebben plaatsgevonden, is vier keer de maatregel één jaar geen verlof toegepast. Daarnaast is voor één incident in 2017 de tbs-maatregel van rechtswege vervallen in verband met een nieuwe opgelegde tbs-maatregel. Ook zit één tbs-gestelde voor een strafrechtelijk feit uit 2017 preventief gehecht. Hierbij is de verlofmachtiging van rechtswege vervallen en is de tbs opgeschort

In de kliniek werken in totaal 205 medewerkers. 36% van de medewerkers is man, 64% is vrouw.

Ja, dit kan. Patiënten kunnen gedurende tenminste één uur per week bezoek ontvangen. Bezoekers worden voordat zij als bezoek worden toegelaten gescreend. Dit houdt in dat een Maatschappelijk Werker uit de kliniek contact opneemt met de betreffende contactpersoon om na te gaan wat de aard van de relatie is en of er bijvoorbeeld bepaalde veiligheidsaspecten een rol spelen (drugsgebruik, strafblad). Daarnaast wordt geïnformeerd of de contactpersoon op de hoogte is van het indexdelict en hoe diegene daarover denkt. De Maatschappelijk Werker maakt dan een inschatting of het mogelijk moet zijn om telefonisch contact te onderhouden en/of bezoek te ontvangen van de betreffende contactpersoon. Het Hoofd Behandeling van de betreffende patiënt maakt, op basis van het advies van de Maatschappelijk Werker, de uiteindelijke beslissing of iemand wel of niet op bezoek mag komen.

Tijden waarop een patiënt bezoek kan ontvangen liggen tussen:
18.00 – 21.00 uur op dinsdag en woensdag;
12.00 – 18.00 uur op zaterdag, zondag en feestdagen.

’s Ochtends worden de patiënten gewekt door de staf (sociotherapeuten: ondersteunen hen bij allerlei dagelijkse activiteiten). Vervolgens worden zij in de gelegenheid gesteld zich klaar te maken voor de dag. Van de patiënt wordt verwacht dat hij om op tijd aanwezig is bij de dagopening. Dit is een groepsmoment op de afdeling onder leiding van de staf waarin de patiënt vertelt hoe het op dat moment met hem gaat en wat hij van plan is die dag te doen. Een belangrijk moment voor de staf om te peilen hoe iemands gemoedstoestand is. Hierna volgt elke patiënt zijn dagprogramma, afgestemd op zijn mogelijkheden en beperkingen. In elk programma wordt behandeling afgewisseld met arbeid (zoals assemblage, hout en tuin), sport (zoals zaalsport, cardio en zwemmen), recreatie en onderwijs (zoals Nederlands, Engels en computervaardigheden). Er is een aanbod van groeps- en/of individuele therapieën (zoals psychotherapie, risicomanagementgroep (RMG), vaktherapie (PMT, beeldend, muziek, drama) en vaardigheidstrainingen).
Tijdens de behandelplanbespreking van de patiënt worden blokken en therapieën geïndiceerd. Op een dag heeft de patiënt twee koffie- en één lunchpauze op de afdeling. Na het volgen van de diverse blokken, eindigt het programma en heeft de patiënt de mogelijkheid om te recreëren op de afdeling. Per toerbeurt wordt onder leiding van de staf de avondmaaltijd bereid. Vervolgens wordt gezamenlijk op de afdeling gegeten. Hierna heeft de patiënt de mogelijkheid om zich terug te trekken op zijn kamer, op de afdeling te blijven (tv kijken, spelletje spelen), te sporten of een bezoek te brengen aan het DagActiviteitenCentrum (darten, poolen, etc.). In de avond eindigt ieders programma en wordt de patiënt ingesloten in zijn kamer en gaat de deur op slot tot de volgende ochtend.

Veiligheid voor de samenleving, voor het personeel en de patiënten is één van de belangrijkste aandachtspunten voor FPC de Kijvelanden. Om de veiligheid voor personeel en patiënten te waarborgen zijn alle medewerkers getraind in het omgaan met moeilijke en spanningsvolle situaties, maar incidenten zijn gezien de patiëntenpopulatie niet altijd te voorkomen.

Soms kan een tbs’er ondanks behandeling niet veilig terugkeren in de maatschappij. Bijvoorbeeld omdat hij niet meewerkt aan zijn behandeling. Dan kan hij op een longstayafdeling (afdeling voor langdurig verblijf) van een tbs-kliniek worden geplaatst. De tbs’er krijgt op zo’n longstayafdeling geen intensieve behandeling voor de stoornis. Centraal staan psychische en medische zorg en de benodigde beveiliging. Het verblijf is niet direct gericht op terugkeer in de maatschappij. Er wordt wel steeds in de gaten houden of er iets verandert en de persoon alsnog kan worden behandeld.

(Bron: NU.nl)