Klinisch redeneren om te achterhalen wat er nou aan de hand is. Puzzelen met protocollen om te kijken wat bij iemand werkt. En vooral: mensen met een licht verstandelijke beperking en een sterke gedragsstoornis het gevoel geven dat ze ertoe doen. Nee, Erica Hogendoorn zou haar baan als verpleegkundige bij behandelcentrum Wier in Den Dolder voor geen goud meer inruilen.
Op de eerste werkdag na haar vakantie vindt Erica een briefje: ‘ik ben verhuisd’. De patiënte heeft zich ook goed verstopt om Erica te foppen. ‘Alleen jammer dat ze er niet aan gedacht heeft dat haar kamer er nog net zo bij ligt als voor mijn vakantie’, schatert de verpleegkundige het uit. ‘Maar het tekent wel de sfeer op Wier. We houden van een geintje over en weer. Zo ga ik, sinds patiënten weten dat ik bang ben voor spinnen, regelmatig gillend de gang over.’
Alleen protocollen volgen werkt hier niet
Voor de gek
Acht jaar geleden begon Erica als leerling-verpleegkundige bij behandelcentrum Wier. ‘Het sprak me aan om mensen die instabiel binnenkomen, weer wat stabieler naar buiten te krijgen.’ Toch ging het werk niet meteen van een leien dakje. ‘Wier richt zich op mensen met een licht verstandelijke beperking, bij wie ook sprake is van ernstige gedragsmatige stoornissen en die in contact zijn gekomen met justitie. Dat houdt in dat ze je testen. Zo zei iemand bijvoorbeeld dat hij ‘gewoon’ mag drinken, of naar buiten mag. Ik antwoordde dan dat ik niet wist of dat mocht, en dat ik erop terug zou komen. En ik kwam mijn belofte na. Zo liet ik zien dat ik niet voor de gek was te houden, maar wel te vertrouwen.’
Dat vertrouwen opbouwen is een sleutelbegrip. ‘Het zijn mensen die altijd tussen wal en schip zijn gevallen en al heel veel hulpverleners hebben gezien. Er is veel mislukt in hun leven. Pas als je hun vertrouwen wint, kun je met ze aan het werk. Toen ik bijvoorbeeld vertelde over mijn werk als badjuf en mijn hond, brak het ijs. Vervolgens kon ik ook dingen aan patiënten vragen. Het is belangrijk om hen het gevoel te geven dat zij er toe doen.’
Niet pluis
Als verpleegkundige kan ze haar vak ten volle uitoefenen. ‘Ik doe gewoon verpleegkundig werk, zoals injecties zetten van depotmedicatie en soms pas ik drang en dwang toe. Daarnaast ben ik aandachtsfunctionaris medicatie. Verder help ik collega’s om in te schatten wanneer ze wel en niet aan de bel moeten trekken bij bepaalde klachten. Onze patiënten vertellen niet alles uit zichzelf. Ze denken: als paracetamol vorige keer werkte, zal het nu ook wel werken. Je moet je niet-pluisgevoel volgen, bijvoorbeeld door goed te kijken hoe iemand eruitziet en alertheid op afwijkend gedrag.’
Rummikub
Verder zijn er steeds meer patiënten die psychisch en lichamelijk ziek zijn. ‘Daarbij heb je te maken met een doelgroep die vaak ook verslavingsgevoelig is en niet therapietrouw. Naast mijn overstijgende taken ga ik daarom ook de diepte in om het hele plaatje van gedrag en klachten te duiden, vertelt Erica. ‘Ik ben de hele dag aan het klinisch redeneren. En alleen protocollen volgen werkt hier niet. Ik volg de stappen wel, maar het is puzzelen wat er bij iemand werkt. Pas geleden was een mevrouw die naar het ziekenhuis moest, heel opstandig: ze schreeuwde en wilde weg. De verpleegkundigen uit het ziekenhuis belden mij op: wat nu? Ik stelde voor een potje Rummikub met haar te spelen. Dat werkte. Ze vond het gezellig en wilde blijven. Je hebt echt niet altijd dwang nodig, wel creativiteit.’
Als het aan Erica ligt, volgt iedere leerling-verpleegkundige in elk geval één stage in de ggz. ‘Hier leer je buiten de gebaande paden denken en is praten je belangrijkste interventie. Het brengt wel een risico mee. Want als je deze doelgroep eenmaal in je hart hebt gesloten, wil je niet meer anders.’
Als je deze doelgroep eenmaal in je hart hebt gesloten, wil je niets anders meer.
Over MediVacature
MediVacature is de grootste vacaturesite voor zorg & welzijn.
