Problematiek

Angst- en stemmingsstoornissen bij kinderen en jongeren

Iedereen, ook een kind of een puber, maakt wel eens een periode mee waarin het minder goed gaat en de stemming zakt of de prikkelbaarheid toeneemt. Om te kunnen spreken van een depressie heeft iemand een sombere, prikkelbare stemming en/of geen zin meer in leuke dingen. En dan niet zomaar een keer, maar gedurende de meeste uren van de dag en de meeste dagen van de week. En dat gevoel is langere tijd aanwezig. Met andere woorden: iemand is ‘ziek van somberheid’.

Depressieve stoornissen

Wat de diagnose bij kinderen en pubers lastig maakt is dat de gedaalde stemming niet voortdurend aanwezig hoeft te zijn. Een kind leeft bij afleiding vaak tijdelijk op, om daarna weer snel terug te zakken in somberheid of prikkelbaarheid. Dit maakt dat de omgeving vaak denkt dat het kind zich aanstelt. Ook zijn kinderen en pubers vaak meer prikkelbaar dan somber, wat maakt dat de diagnose gemist kan worden. Bij adolescenten kan het gaan om depressieve gevoelens, een bedrukte stemming, stemmingsschommelingen, suïcidaliteit, eigenwaardeproblemen en misbruik van alcohol of drugs.

Angststoornissen

Angst is een normale gezonde emotionele reactie op acuut gevaar. Het zorgt ervoor dat lichaam en geest snel en goed reageren op een bedreigende situatie. Ieder mens is in zijn leven wel eens bang of in paniek. Soms gaat de angst niet weg en iemand kan dan letterlijk ziek zijn van angst. Sommige mensen zijn voortdurend angstig of hebben paniekaanvallen. Iemand die in het (recente) verleden getuige of slachtoffer is geweest van geweld of zich als kind ernstig bedreigd heeft gevoeld, kan terugkerende angstaanvallen hebben. Er wordt pas van een angststoornis gesproken wanneer het slecht gaat omdat iemand zo bang is, dat daardoor het normale leven thuis, op school en onder vrienden belemmerd wordt.

Emotieregulatiestoornissen

Emotieregulatiestoornis is de term die wordt gebruikt als een kind of jongere ernstige problemen heeft bij het omgaan met emoties.

De verschijnselen bij een emotieregulatiestoornis zijn heel verschillend. Er is een gemeenschappelijk kenmerk dat er langdurig, onaangepaste patronen zijn van voelen, denken en handelen, die zich uiten bij het aangaan van relaties, op het werk en op school.

Een emotieregulatiestoornis kan zich op heel veel manieren uiten:

snel wisselende stemming met een bozige, ontevreden en verwijtende ondertoon;
de neiging om de eigen gedachten, overtuigingen en gedragingen af te kraken;
zelfbeschadiging, onrealistische hoge eisen aan zichzelf stellen, intense schaamte, zelfhaat en op zichzelf gerichte woede;
niet alleen kunnen zijn.

Er kan ook sprake zijn van hallucinaties en paranoïde ervaringen. Deze zijn van korte duur en komen vooral voor tijdens stressvolle situaties.